انسولین انواع مختلفی دارد که از نظر سرعت شروع فعالیت و همچنین ماندگاری با هم متفاوت هستند. به طور کلی افراد مبتلا به دیابت برای کسب اطلاعات در مورد انواع انسولین و انتخاب بهترین داروی دیابت، باید حتما به دکتر غدد و متابولیسم مراجعه نمایند. اگر به دیابت مبتلا هستید و میخواهید برای اولینبار از انسولین استفاده کنید، تا انتهای این مطلب با همراه ما باشید، چرا که هدف ما از نوشتن این مقاله در بررسی انواع روشهای تزریق انسولین و مقایسه آنها با هم است.
انسولین چیست؟
انسولین در واقع هورمونی است که در پانکراس ساخته شده و وظیفه تنظیم سطح گلوکز در بدن را برعهده دارد. همانطور که میدانید انسولین با انتقال گلوکز از طریق جریان خون به سلولهای بدن، باعث تولید انرژی در اندامهای مختلف میشود. به این ترتیب اگر تولید هورمون انسولین به اندازه کافی صورت نگیرد، انتقال گلوکز به سلولها نیز کاهش پیدا کرده و در خون تجمع مییابد.
انسولین یکی از داروهای بسیار مهم در دیابت است. در بدن افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، انسولین به میزان کافی تولید نشده و برای جبران آن لازم است که انسولین تزریق شود. انسولین بر اساس مدت زمان اثر به چند نوع کوتاه اثر، سریع اثر، متوسط اثر، طولانی اثر و مخلوط تقسیم میشود. طولانی اثرها معمولا یک یا دو بار در روز تزریق و انواع دیگر معمولا قبل از وعده غذایی بایستی تزریق شوند.
به طور کلی انسولین از نظر سرعت عملکرد در بدن به پنج دسته و از نظر شفافیت نیز به دودسته تقسیم میشود؛ برخی از آنها شفاف بوده و برخی هم کدر هستند. توجه داشته باشید که پیش از تزریق انواع مدل انسولین، آنها را به حدی مخلوط کنید تا به شفافیت برسند،به علاوه اگر دیدید که انواع شفاف آن نیز کدر شده است، از مصرف آن خودداری کنید.
محل تزریق انسولین
برای کنترل دیابت، انسولین بایستی از طریق پوست به لایهی چربی زیر پوست (لایهی زیر جلدی) تزریق شود. توجه داشته باشید که سوزن انسولین نباید وارد ماهیچه یا رگ شود، چرا که باعث تغییر در سرعت جذب و تأثیر دارو میشود و حتی ممکن است نوسانات قند خون را نیز به همراه داشته باشد. به این ترتیب میتوان گفت که محل تزریق انسولین، نقش بسیار مهمی در میزان جذب انسولین دارد. تزریق در ناحیهی شکم معمولاً سرعت جذب بیشتری دارد، در صورتی که تزریق انسولین در ران، بازو یا باسن کندتر اثر میکند. از این رو ، اکثر افراد شکم را برای تزریق انسولین انتخاب میکنند تا زودتر نتیجه بگیرند.
انواع روشهای تزریق انسولین
تزریق انسولین از جمله اصلی ترین روشهای مدیریت دیابت به حساب میآید. هر فردی که به دیابت مبتلا است، بایستی روش تزریق مناسبی را انتخاب نماید تا این هورمون به بهترین شکل در بدن وارد شود. با ما همراه باشید تا در ادامه انواع روشهای تزریق انسولین را به شما معرفی کنیم.
1-تزریق زیرپوستی
یکی از رایج ترین و پرطرفدارترین انواع روشهای تزریق انسولین، تزریق زیرپوستی یا Subcutaneous Injection است. در این روش همانطور که از نامش نیز پیداست، سوزن به لایه زیری بافت پوست وارد شده و سپس انسولین تزریق میشود. این روش برای بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت راحت و کاربردی بوده و نسبت به روشهای دیگر نیز، سرعت جذب بیشتری دارد.
2-تزریق عضلانی
یکی دیگر از انواع روشهای تزریق انسولین، تزریق عضلانی یا Intramuscular Injection است که در آن، سوزن را به عمق عضله فرو کرده و سپس انسولین را در عضله تزریق میکنند. این روش معمولا به افرادی پیشنهاد میشود که دارای درصد چربی کمتری در لایه زیر پوست هستند. به این نکته نیز توجه داشته باشید که تزریق انسولین با این روش معمولا سرعت جذب کمتری دارد.
3-تزریق وریدی
تزریق وریدی یا Intravenous Injection از دیگر انواع روشهای تزریق انسولین به شمار میرود که انسولین را ازطریق وریدی تزریق میکند. این روش معمولاً توسط پزشکان متخصص و در بیمارستان انجام میشود و یا برای مواقع اورژانسی و بیمارانی که به سرعت به کنترل قند خون نیاز دارند، استفاده میشود.
4-پمپ انسولین
یکی از مدرنترین و راحت ترین انواع روشهای تزریق انسولین، پمپ انسولین است. در این روش، یک دستگاه کوچک با ذخیره انسولین درون خود، به بیمار این امکان را میدهد تا به تناسب نیاز بدنش این هورمون را در طول روز تزریق نماید. از جمله دلایل محبوبیت این روش در بین بیماران دیابتی این است که علاوه بر راحتی بیشتر، امکان کنترل دقیقتری را نیز برای آنها فراهم کرده است.
نکات مهم در تزریق انسولین
هر روش تزریق انسولین مزایا و معایب خاص خود را دارد ؛ از این رو، برای اینکه بتوانید بهترین روش را برای هر فرد انتخاب کنید، بایستی حتما با پزشک مشورت نمایید. یکی از نکات مهم در انواع روشهای تزریق انسولین، انتخاب محل تزریق بهصورت هدفمند و متناسب با فعالیتهای روزانه است؛به عنوان نمونه ، اگر قصد انجام پیادهروی و یا رفتن به خرید را دارید، بهتر است که در آن روز، انسولین را در رانها تزریق نکنید. به این نکته توجه داشته باشید، هر عضوی که فعال تر باشد، انسولین را نیز سریعتر جذب میکند، از این رو میتواند موجب افت قند خون شود.
از دیگر نکاتی که در هنگام تزریق انسولین باید به آن توجه شود، تغییر محل تزریق بهصورت چرخشی است، زیرا موجب جلوگیری از التهاب و همچنین تغییر شکل چربی زیر پوست میشود. خوب است بدانید که لیپودیستروفی یا تغییر شکل تودههای چربی زیر پوستی میتواند بهصورت برجستگی یا فرورفتگی کوچک ظاهر شده و جذب بهموقع و کافی انسولین را نیز مختل سازد.
همانطور که پیشتر نیز به آن اشاره کردیم، بهترین مکان برای تزریق انسولین ناحیه شکم است، زیرا بیشترین میزان جذب انسولین در این ناحیه صورت میگیرد.
لازم بذکر است که هر تزریق بایستی حداقل دو سانتیمتر با محل تزریق قبلی فاصله داشته باشد. علاوه بر این برای پیشگیری از عفونت و همچنین حفظ اثربخشی دارو، دستورالعملهای بهداشتی و تمیز نگه داشتن محل تزریق نیز باید به صورت دقیق رعایت شود.
دستگاه تزریق انسولین بدون سوزن اینسوجت
دستگاه تزریق انسولین اینسوجت را میتوان به عنوان انقلابی در مدیریت دیابت معرفی کرد؛ با کمک این دستگاه منحصر به فرد، تزریق انسولین بدون نیاز به سوزن و کاملاً بدون درد انجام میشود. اینسوجت در واقع با استفاده از فشار بسیار بالای مایع، دوز مورد نیاز انسولین را به صورت یک جریان بسیار ریز، به لایههای زیرین پوست منتقل میکند. این فناوری پیشرفته که یکی از محبوب ترین انواع روشهای تزریق انسولین نیز محسوب میشود، برای افرادی که فوبیای سوزن (Needle Phobia) دارند و همچنین کودکان دیابتی بسیار مناسب خواهد بود.
استفاده از دستگاه تزریق انسولین اینسوجت در مقایسه با روشهای سنتی تزریق انسولین، از جذب سریعتر و همچنین یکنواختتری برخوردار است. این روش جدید، با کنترل بهتر سطح گلوکز خون، کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت را به شکل قابل توجهی ارتقا میدهد.
کلام آخر
در نهایت باید بگوییم که انواع روشهای تزریق انسولین باید به صورت صحیح انجام شوند. به طور کلی انتخاب مناسبترین نوع انسولین و اجرای صحیح تزریق آن برای مدیریت دیابت، نقش بسیار مهمی را در زندگی بیماران دیابتی ایفا میکند. این افراد میتوانند انواع مختلف انسولین با ویژگیها و عملکردهای متفاوت را مقایسه کرده و با تطبيق دادن به نیازها و شرایط خود، بهترین را انتخاب نمایند.
ما در این مقاله از پیام دیابت سعی کردیم تا انواع روشهای تزریق انسولین را به صورت کامل به شما معرفی کنیم تا شما نیز بتوانید با آگاهی کامل تری، مناسب ترین روش را انتخاب نمایید. امیدواریم که مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
1-پمپ انسولین برای چه افرادی مناسب است؟
پمپ انسولین برای افرادی که به تنظیم دقیق و پیوستهی انسولین نیاز دارند مانند افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و یا افرادی که کنترل قند دشوار دارند، مناسب است.
2-آیا تزریق انسولین دردناک است؟
اگر برای تزریق انسولین از سوزن نازک و روش درست استفاده شود، معمولاً راحت بوده و درد زیادی ندارد؛ فقط ممکن است کمی احساس سوزش اولیه ایجاد شود.
3- مناسب ترین زمان برای تزریق انسولین کی است؟
مناسب ترین زمان تزریق بسته به نوع انسولین، معمولاً ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از غذا است؛ با این حال انسولین سریعاثر را میتوان درست قبل یا پس از غذا استفاده کرد.
4- چرا باید محل تزریق انسولین را تغییر داد؟
تغییر محل تزریق به شما کمک میکند تا علاوه بر جذب بهتر انسولین، از ایجاد سختی یا برجستگی پوست (لیپودیستروفی) نیز جلوگیری کنید.
