ورزش و دیابت
با توجه به نقش ورزش در افزایش سطح فعالیت و کاهش وزن می توان به اهمیت آن در پیشگیری و درمان دیابت پی برد. اکثر افرادی که دیابت خود را کنترل می کنند کسانی هستند که به طور منظم ورزش می نمایند. در واقع ورزش یکی از سه پایه اصلی درمان دیابت را علاوه بر رژیم غذایی و داروها تشکیل می دهد. انجام ورزش باید به عنوان جزئی از برنامه روزانه شما در بیاید. برای رسیدن به این هدف شما باید هر چه زودتر و در سنین پایینتر ورزش منظم را شروع کنید. اگر فرزند شما مبتلا به دیابت است انجام منظم فعالیت ورزشی توسط شما نه تنها موجب افزایش سطح سلامت عمومی بدنتان خواهد شد بلکه الگوی خوبی را نیز برای فرزندتان بوجود خواهد آورد. بنابراین سعی کنید تا حد امکان هنگام انجام فعالیتهای ورزشی همراه وی باشید و او را به انجام مداوم آن تشویق نمایید.
چرا انجام ورزش در مبتلایان به دیابت دارای اهمیت است؟
دیابت به شیوه‌های مختلفی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو انجام ورزش درصورت ابتلا به بیماری ممکن است کمی چالش‌برانگیز باشد. انجام ورزش سبب می‌شود که حساسیت سلولهای بدن به انسولین افزایش یافته و در مقابل کنترل بیماری آسان‌تر شود. علاوه بر این انجام ورزش به پیشگیری از بیماری‌های قلبی، عروقی و نیز آسیب اعصاب هم کمک می‌کند.
از دیگر فواید ورزش در مبتلایان به دیابت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
به حفظ وزن در محدوده طبیعی کمک می‌کند.
در صورت اضافه وزن یا چاقی به کاهش وزن کمک می‌کند.
منجر به کنترل بهتر فشار خون و درنتیجه پیشگیری از عوارض دیابت می‌شود.
احساس شادی و نشاط را افزایش می‌دهد.
به افزایش کیفیت خواب کمک می‌کند.
در تقویت حافظه موثر است و منجر به کاهش LDL( کلسترول بد خون) و افزایش HDL (کلسترول خوب خون) می‌شود.
لازم است در طول هفته حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط انجام دهید. از این رو خوب است روزی 20- 25 دقیقه ورزش کنید. علاوه بر این خوب است دو روز یا بیشتر در هفته را به انجام ورزش‌هایی اختصاص دهید که عضلات اصلی بدن را درگیر می‌کنند. ( پاها، لگن، شکم، سینه، شانه‌ها و بازوها)
از جمله ورزش‌های هوازی با شدت متوسط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پیاده‌روی
انجام کارهای منزل
شنا
رقصیدن
دوچرخه سواری
این ورزش‌ها علاوه بر درگیر کردن عضلات اصلی بدن، باعث افزایش ضربان قلب و عمق تنفس می‌شوند. حرکات کششی به انعطاف‌پذیری و جلوگیری از درد بعد از انجام فعالیت فیزیکی جلوگیری می‌کنند.
ورزش و دیابت نوع دو
اثرات مثبت ورزش در دیابت نوع 2 متعددند. تحقیقات جدید بر این امر تأکید می کنند که ورزش منظم در دراز مدت نه تنها باعث بهبود کنترل دیابت نوع 2 خواهد شد. بلکه حتی قادر است تا از بروز آن در افراد در معرض خطر نیز جلوگیری کند. نکته مهم دیگر در مورد نقش ورزش در کنترل دیابت نوع دو اهمیت شروع زود هنگام آن است. در واقع هر چه قدر ورزش در مراحل اولیه دیابت و قبل از اینکه نیاز به دارو در شخص مبتلا پیدا شود شروع گردد، اثرات آن در بهبود کنترل دیابت بیشتر خواهد بود. به طور کلی فواید انجام منظم ورزش در دیابت نوع 2 به قرار زیر هستند:
کنترل بهتر قند خون
همانطور که می دانید یکی از علل عمده افزایش قند خون در دیابت نوع 2 مقاومت نسبت به عملکرد انسولین در بدن است. ورزش با کم کردن این مقاومت و افزایش اثر انسولین در بدن (یعنی افزایش ورود گلوکز به داخل سلولهای بدن مخصوصا سلولهای عضلانی) باعث کاهش قند خون می شود و این اثر خود را با کم کردن قند خون ناشتا و مقدار « هموگلوبین A1C» که بیانگر وضعیت دراز مدت قند خون شما در طول 3-2 ماه گذشته است نشان خواهد داد.
کاهش چربی
مطالعات زیادی نشان داده اند که ورزش منظم در کاهش چربی خون خصوصا تری گلیسیرید بسیار موثر است. همچنین کلسترول خوب بدن (HDL) را نیز به خوبی بالا می برد. درمان چاقی و افزایش وزن: همانطور که قبلاً گفته شد فعالیت منظم ورزشی در صورت همراهی با رژیم غذایی مناسب نقش بسیار مهمی در کاهش وزن و سپس حفظ وزن موجود و جلوگیری از بروز مجدد چاقی بر عهده دارد.
ورزش و دیابت نوع یک
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 می توانند درتمام سطوح فعالیت ورزشی از آماتور تا حرفه ای شرکت کنند، البته به شرط اینکه دچار عوارض دیابت نشده باشند و کنترل قند خونشان در حد قابل قبولی باشد. تنظیم مقدار انسولین تزریقی و غذای مصرفی براساس شدت و زمان انجام فعالیت ورزشی مهمترین اصل در انجام ورزش در دیابت نوع 1 است و جایگاه مهمی در کنترل آن دارد. انجام آزمایش قند خون جهت اطلاع از چگونگی پاسخ بدن به ورزش نیز از اهمیت اساسی برخوردار است و باعث افزایش کارآیی و جلوگیری از حملات هیپوگلیسیمی می گردد. به طور کلی هدف اصلی از انجام ورزش در دیابت نوع 1 ایجاد یک حس اعتماد به نفس بالا در افراد مبتلاست. شما باید این حس را در خود تقویت کنید که «دیابت نباید هیچگونه محدودیتی در فعالیتهای روزمره من بوجود آورد»
چند راه‌حل برای شروع ورزش در دیابتی ها
کاری را انجام دهید که به آن علاقه دارید: انجام ورزشی که به آن علاقه دارید، از آن جهت اهمیت دارد که اگر به ورزشی که انجام می‌دهید علاقه نداشته باشید خیلی زود آن را رها کرده و از انجام آن خسته می‌شوید. با پزشکتان مشورت کنید و ورزشی را انتخاب کنید که برایتان بهترین گزینه است.
از ورزش‌های سبک شروع کنید: درصورتی که پیش از این عادت به انجام ورزش نداشته اید، لازم است ورزش را از مقدار کم آغاز کرده و بتدریج آن را افزایش دهید. برای مثال میتوانید ماشینتان را کمی دورتر پارک کنید، از پله‌ها بالا بروید یا همراه دوستانتان به پیاده‌روی بروید. از ورزش‌های سبک شروع کنید و طبق یک برنامه منظم مقدار آن را به تدریج افزایش دهید.
یک همراه پیدا کنید: اگر کسی را پیدا کنید که شما را در انجام ورزش همراهی کند، علاقه و اشتیاق شما هم برای انجام ورزش بیشتر می‌شود.
هدف گذاری کنید: برای مثال میتوانید برنامه ریزی کنید که هر روز مقدار مشخصی پیاده‌روی کنید و یا 30 دقیقه هر آخر هفته ورزش کنید. لازم است در این باره واقع‌بین باشید. همیشه تصمیم‌هایتان را با پزشک خود درمیان بگذارید.
برنامه ریزی کنید: هرچه منظم‌تر ورزش کنید، زودتر انجام ورزش برایتان به یک عادت تبدیل می‌شود. برای مثال میتوانید تنظیم کنید که با همراهتان پس از صرف غذا پیاده‌روی کنید. سعی کنید بیشتر از 2 روز در هفته ورزش کنید.
نکات مهم برای انجام درست ورزش در مبتلایان به دیابت
پیش از آغاز انجام ورزش، لازم است در این باره با پزشک خود مشورت کنید.درباره انتخاب بهترین و مناسب‌ترین ورزش با او مشورت کنید.
به اندازه کافی آب بنوشید.نوشیدن مقدار کافی آب از بروز دهیدراتاسیون یا کم‌آبی در شما جلوگیری می‌کند.
فراموش نکنید که قند خونتان را پیش از انجام ورزش چک کنید؛به ویژه در صورتی که برای درمان دیابت،انسولین مصرف می‌کنید.
کلام آخر
داشتن یک برنامه ورزشی منظم می‌تواند به طریق قابل‌توجهی در کنترل و درمان دیابت مؤثر باشد. به شما توصیه می‌شود که ورزشی را انتخاب کنید که علاقه‌مند به آن باشید و هماهنگ با شرایط کلی بدن و بیماری‌تان باشد. در این مقاله به بررسی ارتباط بین ورزش و دیابت پرداخته‌ایم و مناسب ترین ورزش برای دیابتی ها را معرفی کرده‌ایم، امیدواریم مطالب بالا برایتان مفید بوده باشد.
